Homo Symbolicus or Homo Bellicus

Rational thought and logical actions might be expected to be the way forward for a species which name is Homo Sapiens (the "wise man" or the "knowing man"). Yet in so many ways Homo Sapiens in general, although having access to vast amount of information and knowledge, does not seem to operate in a rational proactive manner with a firm basis in known facts, but rater in an emotional reactional manner influenced by symbols or tokens of perceived and questionable meaning often in the context of being for or against something.

The term Homo Symbolicus was used by the Romanian philosopher Mircea Eliade as a more fitting name on the species.

The emotional drive behind the behavior of our species has its evolutionary reasons. We have evolved from more primitive species that are even further away from any ideal of a rational being. If there is such a being. The term ideal implies that we are actually referring to a symbolic concept, in this case the symbol of a rational being.

It could be that there is no such thing as a perfectly rational being. It could be impossibility. It could be impossibility either because one can never know all facts that really influence our conclusion or because the calculating powers to arrive at a rational solution are insufficient. Hence we are left with an approximation, a feeling or limited rationality on a subset of relevant facts.

Maybe our species should be named Homo Sapiens Modica ("the limited knowing man").

In many ways our interpersonal arguments and disagreements revolve around the question what subset of knowledge should be selected as a basis for rational analysis or even if there should be any rational analysis at all. In many cases we decide immediately for a symbolic action based on our feelings. We make a stand and then defend it regardless of any rational thoughts based on known facts that our position may be contrary to our intention or interest. In this case it becomes just a matter of strength (and chance) who will prevail or who will be “right”. This method incites struggle between individuals and war between nations. This is also an excuse for not attempting rational analysis.

In the end (established) power, violence or war is how we solve our disagreements. Rational conclusions and new knowledge require discipline and hard work and are hard to digest.

To quote the physician Max Planck: "A new scientific truth does not triumph by convincing its opponents and making them see the light, but rather because its opponents eventually die, and a new generation grows up that is familiar with it."

Maybe our species should be named Home Bellicus (“the warlike man”).

Arfleifð konungsveldisins

Mörg nágrannalönd okkar eru konungsveldi og önnur (þar á meðal við) fyrrverandi konungsveldi (eða keisaraveldi eins og Þýskaland). Þegar konungsveldið (þar sem titillinn gengur í erfðir) var lagt niður var tekin upp ný staða eins konar plat-kóngs og kallað forseti þar sem titillinn er unninn í kosningum.

Embættið (valdalauss kóngs og plat-kóngs) er fyrst og fremst táknrænt í þessum löndum. Sameiningartákn og hafið yfir dægurþras (á að vera það í þingræðinu).

Breytingin úr einræði kónga í valdalausa kónga og svo valdalausa forseta hefur verið hægfara og að mestu friðsamleg.

Önnur ríki fóru í gegnum gagngera byltingu og endurskipulagningu á stjórnkerfinu byggða á nýjum hugmyndum um þrískiptingu valdsins og greiningu á því hvernig stjórnkerfi landa væri best fyrir komið. Bandaríkin og Frakkland eru dæmi um slík ríki. Þar er forsetinn ekki valdalaus plat-kóngur eins og á Íslandi heldur alvöru valdamaður (eins og kóngar áður) sem er kosinn beint af almenningi til að mynda ríkisstjórn.

Segja má að vegna þess að breytingin var friðsamleg sums staðar þá hafi menn aldrei komist alla leið í þróun þrískiptingar valdsins og orðið fastir með plat-kónginn. Þetta virkaði sæmilega og jafnvel bara vel á stundum í því umhverfi þar sem breytingar voru litlar og ekki þörf á því að 'hreinsa til' eða stokka upp þjóðfélagið.

Kosningakerfið hér er óskilvirkt í því að ná fram breytingum í ríkisstjórn. Ríkisstjórnir (eða bæjarstjórnir) geta verið myndaðar á skjön við niðurstöðu kosninga og vilja almennings (sbr. t.d. eins og núna í Hafnarfirði) eða komið einhverjum aðila í valdastöðu sem ekki var fyrsta val kjósenda (eins og núna í Reykjavík). Íslendingar kjósa sér ekki ríkisstjórnir, ekki frekar en konungsríkin á Norðurlöndum.

Þegar svona stór áföll dynja yfir eins og á Íslandi þá verða gallar 'mjúka' kerfisins okkar öllum ljósir. Mjög erfitt er að ná fram breytingum á ríkisstjórn. Þetta stuðlar að stöðugleika í stjórn ríkisins sem er alla jafna jákvætt, en hindrar að unnt sé á skilvirkan máta að bregðast við breyttum aðstæðum með breyttri ríkisstjórn. Bandaríkjamenn kjósa sér forseta beint (reyndar með flóknu kjörmannafyrirkomulagi) og leyfa ekki að skipt sé um á miðju kjörtímabili. Þannig tryggja þeir nauðsynlegan stöðugleika. Þeir leyfa ekki heldur að kjörinn forseti sitji lengur en tvö tímabil. Í Bandaríkjunum er líka meðvitað innbyggt í stjórnkerfið svokallað "eftirlit og jafnræði" (e: check and balance) til að koma í veg fyrir að einhver hinna þriggja stoða þrívaldsins verði of öflugar á kostnað hinna.

Bein kosning framkvæmdavaldsins er eðlileg krafa og líka mun heilbrigðari niðurstaða á fyrirkomulagi þrískiptingar valdsins heldur en núverandi plat-kónga arfleifð.

Að búa til valdalaust skrautembætti plat-kóngs var metnaðarlaus afritunarstarfsemi ungs lýðveldis á dönskum lögum þar sem enginn virtist hafa tök á að hugsa út fyrir ramma konungsveldisins eða menn voru einfaldlega að flýta sér um of.

( P.S. Þó var skárra að hafa valdalausan forseta (plat-kóng) en að búa til nýja konungsætt með því að flytja inn erlendan aðalsmann og gera hann að kóngi eins og nágrannar okkar í austri gerðu.)

Ég tek undir með Ágústi varðandi beina kosningu framkvæmdavalds. Einnig mætti skoða að aðskilja kosningu bæjarstjóra og bæjarfulltrúa.

Gagnrýndi stjórnvöld harðlega

Sigur nihilista á Íslandi

Er þriðjungur Íslendinga orðinn að nihilistum?

Niðurstöður kosninga og málflutningur sumra helstu sigurvegarana fyrir þær bendir til þess. Vonbrigði, örvænting og vonleysi kjósenda með núverandi fyrirkomulag og ástand virðist hafa valdið þessu. Þetta virðist þó ekki rista djúpt hjá sigurvegurunum því eftir kosningar er kerfið ekki brotið niður (eins og kjósendur e.t.v. héldu og vonuðu) heldur taka nihilistaflokkarnir upp valdastöðu innan kerfisins.

Byltingin étur börnin sín.

Hvað hefur breyst?

Ísrael og Ísland

Ég hef komið til Ísraels og Vestur-bakkans (lagst á Dauðahafið), en einnig lauslega kynnt mér landið og sögu þess. Nokkrum sinnum á ævinni hef ég hitt Ísraelsmenn og rætt við þá um landið og hin langvarandi átök við Araba. Ég hef einnig hitt Araba og rætt við þá um það sama.

Hér er minn sjónarhóll:

Ísrael og Ísland eru andstæðir pólar að mörgu leyti: heitt/kalt, stríð/friður, landamæri við óvini/eyja á hafi milli vini.

En það er einnig margt svipað með þessum ríkjum og þegar nánar er skoðað: Sjálfstæði upp úr seinni heimsstyrjöld, sókn til betri lífskjara, fulltrúalýðræði.

Í báðum löndum hefur fulltrúalýðræðið með hlutfallskosningu og flokkaskipan valdið því að einn flokkur fær yfirleitt ekki meirihluta og samsteypustjórnir eru reglan. Litlir flokkar um þrönga hagsmuni ráða miklu. Kosningakerfið er óskilvirkt og til verður valdastétt sem sér um sig og sína. Spilling þrífst þar sem kjósendur ná ekki til þeirra sem ráða. Valdahlutföll hnikast til í kosningum en breytingin er lítil sem engin í raun þegar búið er að semja um allar málamiðlanir og mynda samsteypustjórn.

Ég skynjaði uppgjöf og vonleysi hjá þeim sem ég ræddi við gagnvart því að leysa vandamálin. Stjórnmálin í Ísrael eru stöðnuð og því miður föst í þeirri stöðu að viðhalda ófrið. Kosningakerfið er óskilvirkt (eins og hér) og almenningur nær ekki að kalla fram breytingar. Þátttaka í kosningum í Ísrael hefur lækkað úr um 80% fram til ársins 2000 í um 65% árin 2001, 2003, 2006 og 2009. Almennt virðist viðurkennt að harðlínustefnan gangi ekki til framtíðar en valdastéttin í sínum málamiðlunum við smáa harðlínuflokka heldur öllu í sama farinu.

Spilling meðal ísraelskra stjórnmálamanna virðist grassera á öllum sviðum: valdníðsla, auðsöfnun, mútuþægni, ofbeldisverk, kynferðisafbrot. Dómskerfið tekur á einhverjum þessara mála en valdastéttin kemst sjálfsagt upp með margt.

Fyrir Íslendinga er athyglivert að kynna sér ísraelsku bankakreppuna 1983. Þar er uppskrift að íslensku bankakreppunni þótt betur hafi farið þar en hér. Þó fór svo á endanum að ríkið varð að taka yfir alla stærstu bankana. Samspil banka, lífeyrissjóða, stjórnmála, skuggafyrirtækja til að ráðskast með hlutabréfaverð í bönkunum, uppgjörsskýrsla og svo sú niðurstaða að enginn var saksóttur (verður það líka þannig hér?) eru allt atriði sem Íslendingar kannast við.

"Masada fellur ekki aftur" var kjörorð ísraelskra hermanna og vísuðu þar til sigurs Rómverkja á síðustu andspyrnu Gyðinga í uppreisninni um 70 eftir Kristsburð. "Aldrei aftur Helförin" er nýrra afbrigði sömu hugsunar að skilgreina sjálfa sig sem fórnarlömb og nauðsyn þess og réttmæti að berjast til síðasta manns. Þessi hugsun hefur smátt og smátt fjarlægt Ísrael pólitískt séð frá vestrænum þjóðum og virðist einungis geta endað á einn veg: í hörmungum.

Atburðirnir þegar Ísraelsmenn réðust um borð í skipalestina eru einungis enn eitt dæmið um þá hörmungarstöðu sem ríkið er fast í. Hófsamur almenningur hvort heldur er meðal Ísraelsmanna eða Araba þráir frið en ræður ekki við aðstæðurnar. Í stað þess að lægja öldurnar eru þær magnaðar upp stig af stigi.

Við þessar aðstæður er ekki rétt að hella enn frekar olíu á eldinn og skerpa línurnar. Aðgerðir eins og að slíta stjórnmálasambandi eða viðskiptabann ætti ekki að ráðast í nema raunhæfar væntingar séu um að þær skili árangri. Þ.e.a.s. að þær færi okkur nær friði og fjær hörmungunum. Einspil Íslands í þeim málum er í besta falli kjánalegt. Aðgerðir eins og þær að reyna að "tala eitthvert vit" í aðilana og fá þá til að sættast eru líka dæmdar til að mistakast enda er með þeim einungs verið að ráðast á birtingarmynd undirliggjandi vanda sem er margbrotinn og flókinn en liggur að miklum hluta í stjórnskipan beggja deiluaðila sem gerir harðlínuöflum of hátt undir höfði.

Mín tillaga er að báðir aðilar ættu að byrja á að einbeita sér að því að byggja upp skilvirkt lýðræði. Fyrsta skref í því hjá Ísrael ætti að vera að laga kosningakerfið.

Íslendingar gætu vísað veginn með því að laga sitt kosningakerfi fyrst og gera það skilvirkt og til fyrirmyndar.

Ef þú vilt breyta heiminum, byrjaðu þá á sjálfum þér.

Hrikalegir atburðir

Vonar að Íslendingar gangi í ESB

Dæmigerð setning til að táldraga Íslendinga í ESB:

„Við viljum að Ísland gangi í ESB. Við lítum á Ísland sem meðlim í evrópsku fjölskyldunni. Við getum lært margt af Íslendingum og þeir geta lært margt af okkur,“ segir Írinn Pat „The Cope“ Gallagher, þingmaður á Evrópuþinginu.

Hvers vegna þurfum við að ganga í ESB til að þeir geti lært af okkur? Getum við ekki lært af þeim nema ganga í ESB? Erum við ekki í Evrópu og af evrópskum meiði þótt við séum ekki í ESB?

Er þetta e.t.v. innihaldslaus setning hjá Pat? Nema auðvitað fyrsti hlutinn: "Við viljum að Ísland gangi í ESB."

Óskilvirkar kosningar

Hvaða raunhæfu væntingar er unnt að bera í brjósti til þess að eitthvað breytist til hins betra í íslenskum stjórnmálum?

Er hægt að vænta þess að baráttu um stóla linni? Er hægt að vænta þess að allir getir starfað saman á siðmenntaðan máta í eins konar 'þjóðstjórn' (eða sveitarstjórn) allra kjörinna fulltrúa? Er hægt að vænta þess að baktjaldamakkið hverfi? Er hægt að vænta þess að talað verði hreint út um málin?

Ég held að svarið við öllum þessum spurningum sé nei.

Ákvörðunarvald hefur tilhneigingu til að vera samþjappað og þar af leiðandi takmarkað við ákveðnar stöður eða stóla. Þeir sem vilja hafa áhrif vilja komast í þá stóla. Dreift vald þýðir hæga ákvörðunartöku. Oft þarf að taka ákvarðanir með stuttum fyrirvara.

Mannlegt eðli er enn hið sama. Sumum lyndir saman, öðrum ekki. Heimssýn fólks er mismunandi og þolinmæði og umburðarlyndi takmörk sett. Líklegt er að allar tilraunir til að mynda þjóðstjórnir í sveitarfélögum verði skammlífar. Til þess að slíkt samstarf gangi upp þarf einhvern ytri samþjöppunarkraft sem ég sé ekki að sé til staðar.

Viðkvæmni mála er enn hin sama. Stundum er þörf á að tala um hluti í smærri hópi áður en mál eru borin á torg í stærri hópi.

Niðurstöður kosningarnar núna eru skilaboð til stjórnmálamanna og annarra um að eitthvað sé að. En hvað?

Að mínu mati er eitt helsta vandamálið það að niðurstöðurnar núna (og áður) senda mjög óljós skilaboð. Kosningarnar eru ekki nægjanlega afgerandi.

Kosningar á Íslandi eru óskilvirkar sem verkfæri lýðræðisins. Í raun er einungis verið að kjósa um fulltrúa sem eiga að sitja næstu 4 árin og vinna eftir bestu getu í hag sveitarfélagsins. En kerfið er ekki mjög skilvirkt í því að leyfa almenningi að kjósa þessa fulltrúa. Flokkakerfið þvælist fyrir og ver í raun þá sem eru mest virkir í hverjum flokki. Ef fyrri kjósendur vilja hætta að styðja viðkomandi og færa sig milli flokka, þá er líklegast að þeir plokki einhverja lægra setta á kjörlista flokksins burt en viðkomandi flaggberi sitji áfram með sína stefnu og viðhorf. Og þar að auki má vera að einhverjir lágt settir hjá þeim sem nú fengu atkvæðið komist inn þótt kjósandanum mislíki þeir og hafi einungis ætlað að styðja nýja forystumann. Ofan á þetta er allt eins líklegt að viðkomandi minnihlutaflokkur myndi meirihluta með einhverjum öðrum minnihlutaflokki, jafnvel gegn þeim sem hlutu flest atkvæði eða juku fylgi sitt mest.

Ég held að skilaboð kosninganna hafi verið æpandi neyðarkall frá kjósendum þessa lands um skilvirkt lýðræði. Strax!

Ég hef þær væntingar og geri þá kröfu að kjörnir fulltrúar vorir endurskoði kosningalög til sveitastjórnarkosninga með það í huga að einstaklingar verði kosnir beint. Sama mætti gera fyrir landið allt.

Einstaklingar sem eru í framboði verði að afla skriflegs stuðnings tiltekins hlutfalls kjósenda til að teljast framboðshæfir. Þeir mega gjarnan tilheyra ákveðnum flokkum en við kjósum ekki flokka heldur fólk.

Málefnavinnu að ljúka

Kosningakvíði, valþreyta og efi

Ég er Kópavogsbúi og finnst gott að eiga heima þar. Held reyndar að mér myndi þykja gott að búa víðast annars staðar líka því vellíðan kemur að miklu leyti innan frá. Ytri aðstæður hafa vissulega áhrif en ég held að munurinn á milli sveitarfélaga hér á höfuðborgarsvæðinu sé ekki svo mikill að það hafi teljandi áhrif á það hvernig mér líður. Staða efnahagsmála í landinu hafa t.d. mun meiri áhrif og þau eru svipuð um allt land. 

Nú eru að koma kosningar og ég þarf að gera upp hug minn til þeirra sem bjóða sig fram til að stjórna Kópavogi. Ég veit ekki hvað ég að kjósa. Hvað er það sem skiptir mig máli í því samhengi?  

Hmmm ... 

Útsvarið, hraðahindranir, háhýsi hér eða þar, græn svæði, skólarnir, samgöngur, íþróttir, sundlaugar, fjármál, samkomuhús, uppbygging? 

Hvaða breyting mun eiga sér stað í þessum málum eftir því hvað ég kýs? 

Einhvern vegin held ég að breytingarnar yrðu litlar. Allir flokkar virðast styðja góð málefni og allir eru á móti vondum málefnum. Einn flokkur er reyndar að gera gys að öllu. Hæðist að stjórnmálamönnum almennt en e.t.v sérstaklega þeim sem eru í landspólitík. Er það e.t.v. málið? 

Á ég að greiða atkvæði í mótmælaskyni við allt það sem ég tel hafa farið miður í landsmálum? Eru þessar kosningar um það? 

Vissulega tel ég að mótmælin eigi rétt á sér og séu nauðsynleg. Skoðanakannanir hafa líka sýnt fram á að þau þarf að taka alvarlega sem er merkilega hressandi upplifun. Er e.t.v. mesta vægið í atkvæðinu mínu fólgið í því að nota það til að mótmæla. Ekki bara með því að skila auðu, því það svíður ekki undan því, heldur með því að varna hefðbundnum stjórnmálaöflum því að fá menn kjörna. 

Atkvæðið er afl til þess að styðja eða fella. Eða réttara sagt styðja og fella sitt hvorn aðilann.  

Hvað vil ég fella? 

Vafasama viðskiptagjörninga, hyglun, mismunun, spillingu, of langa valdasetu, ... 

Hvað vil ég styðja? 

Heiðarleika, hreinskiptni, frelsi, jafnræði, dugnað, djörfung, fagmennsku, frumleika, sköpun, gleði, samstöðu, jákvæða framtíðarsýn, ... 

Hvað á ég að kjósa? 

Framsókn, Sjálfstæðis, Frjálslynda, Samfylkingu, Vinstri græna, Næst besta eða Kópavogslistann? 

Hvers vegna get ég ekki fengið að kjósa menn óháð því í hvaða flokki þeir eru? Þannig er það yfirleitt í félögum.Svo skiptir stjórnin með sér verkum. Þetta flokkafyrirkomulag virðist óhentugt í sveitarfélögum. 

Ég held ég verði að kjósa þá sem virðast heiðarlegir og hafa svipaða lífsskoðun og ég. Hvort tveggja er erfitt að meta og svo þvælast flokkarnir fyrir. Ég neyðist til að gera málamiðlun.  

Hvaða flokkur er með flesta frambjóðendur sem ég get stutt og fæsta sem ég get ekki stutt?  

Er þetta e.t.v. óvinnandi verk? Á ég e.t.v. bara að gefast upp og mótmæla með því að kjósa grínistana? Þeir hafa alla vega til að bera marga þá eiginleika sem ég vil styðja. En hvað standa þeir fyrir eftir kosningar? 

Þarna er líka siðbótarframboð Kópavogslista. Henta þeir mér? Er atkvæði mínu kastað á glæ með því að kjósa þá? Á það að ráða vali mínu?  Held reyndar ekki.  

Ég á að kjósa Framsókn, Sjálfstæðis, Frjálslynda, Samfylkingu, Vinstri græna, Næst besta eða Kópavogslistann. Ég ætla ekki að skila auðu. 

Ég held ég viti hvað ég á að kjósa á laugardag.

Egill Helgason fjallar um vaxtaokur lífeyrissjóðanna

Ég setti inn athugasemd á pistil hjá Agli Helgasyni sem heitir "Hagfræðingur: Ávöxtunarkrafa lífeyrissjóða heldur hagkerfinu í gíslingu". Athugasemd mín er hér á eftir (líklega er betra að lesa hana í samhengi á vef Egils - Ég vil einnig benda á fyrri færslu mína um sama efni: Stórmerkileg grein um ástæður hás vaxtastigs á Íslandi):

Ég fagna því að þetta mál er komið í umræðuna. Már Wolfgang Mixa skrifar einnig um þetta í dag (23.maí, 2010) í Fréttablaðið. Þetta er ein af risa stóru kerfisskekkjunum í hagkerfi okkar Íslendinga.

Þess má einnig geta að lífeyrissjóðirnir eru með samstarfsvettvang (samráð?) og fólkið þar virðist vinna á mjög svipaðan máta en það ýtir undir hjarðhegðun og einnig það að samkeppni milli þeirra er lítil bæði varðandi meðlimi og fyrir þá sem leita þurfa til þeirra með ósk um lán (fjármagnsstofnanir, orkufyrirtæki og aðrir).

Allt þetta gerir lífeyrissjóðina að gífurlega sterku afli sem hefur komist upp með að ganga hart að þjóðinni (einstaklingum og fyrirtækjum) með óraunhæfri ávöxtunarkröfu, en einnig það að lána peninga á óábyrgan máta hlaupandi eftir þeim sem bauð mesta ávöxtun og þar með mestu áhættuna. Tap sjóðanna á hruninu sýnir þetta vel.

Það sem Seiken er að benda á hér að ofan er sláandi. Það er ekki aðeins að sjóðirnir þvinga fram óbærilegt vaxtastig í krafti yfirburðastöðu á markaði og samráðs og hrekja þar með þjóðina í erlendar lántökur, heldur tapa þeir stórt á því þegar eignabólan springur sem þeir voru með í að skapa og ætla síðan að kreista síðasta blóðdropann úr hagkerfinu með kröfu um upptöku á eignum almennings og fyrirtækja.

Þetta er ein helsta ástæðan fyrir því að fólk vill kasta krónunni og tryggja sér framtíðaraðgengi að lægri vöxtum. Umræðan um upptöku Evru snýst að miklu leyti um flótta frá ávöxtunarkröfu lífeyrissjóðanna, þ.e.a.s. að losna undan háum íslenskum (lífeyrissjóðs-)vöxtum.

Ég styð heils hugar kröfuna um að miða við raunstýrivexti Seðlabanks.

Einnig legg ég til að með lögum verði lífeyrissjóðum gert skylt að láta meðlimi kjósa stjórn sjóðanna og að eftirlit verði haft með samráði þeirra og misnotkun á markaðsráðandi stöðu. Það losar þá að einhverju leyti undan hjarðhegðun og það losar einnig verkalýðshreyfinguna úr álögum.

Loks vil ég hvetja Egil Helgason til að fylgja þessu stórmáli eftir með umfjöllun í Silfri Egils.

Stórmerkileg grein um ástæður hás vaxtastigs á Íslandi

Fyrir alla þá sem hafa áhuga á upplýstri umræðu um krónuna, kosti hennar og galla, vil ég benda á grein eftir Ólaf Margeirsson hagfræðing sem birtist á Pressunni í gær: 3,5% regla lífeyrissjóðanna kæfir hagkerfið. Hér er loks fjallað um eina helstu raunverulegu ástæðu þess að vaxtastig er hátt á Íslandi.

Það gefur reyndar augaleið að útlánsvextir á Íslandi eru ekki hærri en þeir vextir sem bankarnir þurfa sjálfir að borga plús vaxtamismunur bankanna. Fram hefur komið að nú sé vaxtamunur Landsbanka og Arion um 2%, en Íslandsbanka um 5%. Þessir vextir leggjast ofan á vaxtagólfið sem er 3,5%+verðtrygging samkvæmt lögum um lífeyrissjóði.

Vaxtagólfið er einfaldlega ákvörðun Alþingis og því eru háir vextir á Íslandi okkar eigið sjálfskaparvíti.

(Ath. að fleiri þættir spila inn í hátt vaxtastig, en þetta vaxtagólf er líklega sá þáttur sem ræður mestu að jafnaði og hann hefur ekki hlotið almenna umfjöllun)

Styttist í þriðju endurskoðun AGS

Átakafundur í lífeyrissjóði verkfræðinga

Lífeyrissjóður verkfræðinga hélt aðalfund í gær þar sem m.a. ársreikningar voru kynntir og farið var yfir stöðu sjóðsins. Staðan er þannig að þrátt fyrir 10% lækkun réttinda fyrir ári þá eru skuldbindingar umfram eignir 30% of háar hjá þeim sem hafa þegar áunnið sér réttindi til að þiggja greiðslu úr sjóðinum. M.ö.o. þyrfti að lækka núverandi lífeyrisgreiðslur um 30% til að ná jafnvægi. Ef framtíðareignir og skuldbindingar eru teknar með þá eru hlutföllin þannig að staðan er neikvæð um 14,8% og lækka þyrfti núverandi greiðslur um 26,2%. Sem sagt í viðbót við þá 10% lækkun sem varð í fyrra. Ef lækkun verður minni en þessi 26,2% þá tapa í raun þeir sem borga í sjóðinn þar sem hluti iðgreiðslna fer í að borga tap sjóðsins.Á aðalfundinum lá fyrir tillaga um að lækka réttindi um 10%. Það þýðir að sjóðurinn mun eftir sem áður standa í 9,7% neikvæðri stöðu í heild sinni og iðgjaldagreiðendur tapa hluta af sinni innborgun. Þetta skapar togstreitu milli þeirra sem greiða í sjóðinn (og sjá jafnvel ekki ástæðu til að halda því áfram) og hinna sem þiggja greiðslu úr sjóðnum.Þessi staða var tilefni til mikilla umræðna á fundinum og ádeilu á stjórn. Í stuttu máli þá var tillagan um 10% lækkun samþykkt, en jafnframt ákveðið að stefna á framhaldsaðalfund til að ræða enn frekari lækkun.

Jafnframt var samþykkt ályktun fundarins til stjórnar með 19 atkvæðum gegn 18 að stjórnin segði af sér og að kosin yrði ný stjórn á framhaldsaðalfundinum. Þetta eru stórtíðindi, en lífeyrissjóður verkfræðinga er einn fárra sjóða þar sem sjóðsmeðlimir kjósa sjálfir stjórn sjóðsins í lýðræðislegum kosningum.