Breytt fyrirkomulag skattheimtu lækkar lán

Höfuðstóll verðtryggðra lána hefur hækkað um meira en 20% síðan í ársbyrjun 2008. Þetta er sökum þess að vísitala neysluverðs hefur hækkað sem þessu nemur. Ástæðan fyrir þeirri hækkun er fyrst og fremst gengisfall krónunnar. Utanaðkomandi ástæður hækkuðu sem sagt neysluvísitöluna og þar með lánin.

 

Ekki má lækka þessa vísitölu og setja hana á 1. janúar 2008 því það væri samningsbrot að beita handafli við að breyta vísitölunni beint. Slíkt kann að skapa skaðabótakröfu á þann sem beitir slíku handafli frá þeim sem telur sig verða fyrir skaða af því. Slíkar skaðabætur þarf að fjármagna og það hefur verið gagnrýnt. Vísitalan verður því alfarið að stjórnast af hlutlausum mælingum á verðlagi þeirrar neyslu sem hún fylgist með. M.ö.o. neysluvísitalan má einungis mæla verð á sama máta og áður og ef það verð hækkar eða lækkar af utanaðkomandi ástæðum þá hækkar eða lækkar neysluvísitalan, annars ekki.

 

Eina vonin er sem sagt að vísitalan bara lækki um 20% af utanaðkomandi ástæðum sem er ósennilegt. Eða hvað?

 

Það er unnt að lækka vísitöluna um 20% án þess að um samningsbrot sé að ræða enda verður ekkert fiktað í forsendum lána eða útreikningi vísitölunnar og engu handafli beitt á lánasamninga eða vísitölu. Aðferðin felst alfarið í endurskoðun á fyrirkomulagi skatta.

 

Með því að fella niður virðisaukaskatt og dreifa þeim skatttekjumissi sem af því verður yfir á aðra skattstofna til hækkunar þannig að tekjur ríkisins yrðu óbreyttar, þá lækkar neysluverð um u.þ.b. 20% og þar með lán og afborganir einstaklinga og fyrirtækja.

 

Þetta hefur einnig ýmis önnur áhrif til batnaðar varðandi það að koma hjólum atvinnulífsins af stað á ný, en út í þá sálma verður ekki farið hér að sinni.

Athugasemdir

[Már Wolfgang Mixa, 22.4.2009 kl. 01:14]

Önnur leið til að lækka vísitöluna er að endurreikna vægi liða.  Innflutningur vara hefur dregist mikið saman en það kemur ekki strax inn í vísitöluna, enda ekki gert ráð fyrir snapri veikingu íslensku krónunnar í mati vísitölunnar.  Slíkt tekur nokkra mánuði í besta falli nema að sérstakt átak verði gert.  Með lækkandi íbúðaverði (það á eftir að lækka mikið meira) og minna vægi innflutra vara er sennilegt að verðbólga hjaðni næstu mánuði og jafnvel ár.  Því er þetta líklegast besti tíminn að taka verðtryggð lán í áraraðir.  Spurningin er þó hvort skynsamlegt sé að sökkva sig í skuldir.

[Einar Björn Bjarnason, 22.4.2009 kl. 02:48]

Virðisaukaskattur, er ekki einungis á neysluvörum, eða öðrum vörum, heldur einnig á hverskonar virðisauka, eða aukingu verðmæta, sem verður til við starfsemi hversk-konar.

Miklu mun einfaldari aðgerð, að beita þeirri leið, sem við Framsóknarmenn leggjum til, heldur en að fara í þá aðgerð sem þú stingur upp á, að endurskipuleggja allt skattkerfið.

Kv, Einar Björn Bjarnason

[Marinó G. Njálsson, 22.4.2009 kl. 08:10]

Þriðja leiðin er eins og Hagsmunasamtök heimilanna hefur barist fyrir er að farið verði í gegnum útreikning á vísitölu og hann leiðréttur til samræmis við raunverulega hækkun.  Seðlabankinn hefur haldið því fram að vísitalan hafi verið ofreiknuð um 0,5 - 2% á ári.  Annað er aðferð við útreikning verðbóta.  Hann er að áliti einstaklinga, sem hann hafa skoðað, rangur.

Annars er ég ósammála því að ekki sé hægt að leiðrétta afturvirkt hækkun verðbóta á lán. Annar aðili lánssamnings var í ósanngjarnri stöðu til að hafa áhrif á þróun lánssamnings með athæfi sínu meðan hinn aðilinn þarf að bera skaðann af aðgerðum þess fyrri.  Er ég þá að vitna í gr.  36 í lögum nr. 7/1936.  Við erum að tala um að lánveitandinn gat í raun spilað með þróun lánssamningsins.

[Þorsteinn Helgi Steinarsson, 22.4.2009 kl. 08:46]

Ég er sammála þér Marinó og líka Einari að ég tel 20% leiðina færa. Hins vegar er ljóst að það eru margir sem telja svo ekki vera. Skattbreytingaleiðin væri þá alla vega fær án þessara vandræða sem Samfylkingin teflir fram (álögur á ríkissjð), en það er í þeirra höfnun á 20% leiðinn sem ég er að vísa þegar ég segi "Ekki má lækka ...".

Eins og Már og Marinó benda á þá hefur vísitalan verið að ofmeta verðbólguna þar sem notast er við CPI (Consumer Price Index) í stað COLI (Cost Of Living Index). Hversu mikið get ég ekki metið. Mismunurinn á CPI og COLI er sá að COLI gerir ráð fyrir að fólk færi neyslu í ódýrari vörur ef sumar hækka, en CPI gerir ráð fyrir óbreyttri innkaupaheðgun. Þegar verðbólgan er jafn há og undanfarin misseri og kemur jafn snöggt yfir landann, þá er hætt við að munurinn á CPI og COLI geiti orðið enn hærri en 0,5-2,0% enda eru það tölur af stærðargráðu sem gætu passað við t.d. USA (sjá t.d. Boskin Report). Ekki veit ég hvernig SÍ fann þessar tölur út eða hvort þeir voru bara að taka þær sem dæmi um mismun í t.d. Bandaríkjunum.

Eins og skattbreytingarleiðin sýnir þá mælir neysluvístala í raun ekki verðbólgu (þ.e.a.s. rýrnun á verðgildi gjaldmiðils), heldur hækkun ákveðinnar neyslukörfu. Þetta er nánast það sama yfirleitt og skiptir þá ekki málti, en alls ekki alltaf og getur þá verið stór hættuleg

Fyrir fasteignalán er rangt að nota neysluvísitölu. Nota ætti fasteignavísitölu.

Það er líka mjög vafasamt, þykir mér, að láta vísitöluna virka strax til hækkunar. Réttlátar væri að hafa þar einhverja seinkun á. T.d. 1 ár til að gera hækkanir fyrirsjáanlegri og gefa launþegum tækifæri til að bregðast við.

Þar sem CPI er yfirleitt hærra en COPI (en báðar vísitölur mæla í raun ekki verðbólgu, heldur eru teknar sem nálgun á raunverðbólgu) þá er ljóst að að það að nota vísitölurnar til að hækka lánin í hverjum mánuði án nokkurs fyrirvara getur í sjálfu sér VALDIÐ verðbólgu. Þ.e.a.s. að "vísitölumælingin" verður að spá sem uppfyllir sjálfa sig.

Sjá eldri blog mín um vísitölurnar. T.d. http://thorsteinnhelgi.blog.is/blog/thorsteinnhelgi/entry/843834/

og http://thorsteinnhelgi.blog.is/blog/thorsteinnhelgi/entry/841661/

og jafnvel enn eldri færslur.

[Gullvagninn (IP-tala skráð) 29.4.2009 kl. 09:34]

Þorsteinn - "skattaleiðin" - að fella niður vsk... af öllu ef ég skil þig rétt er erfið:

fjárlög 2008: tekjuskattur 93 ma, vsk 138 ma.  Það yrði lánaþreyttri þjóð erfitt að greiða 148% viðbót við núverandi tekjuskatt, hræddur um að þá væri game over í sýndarspilinu með að lengja í lánum, eða hver trúir því að lán til ca 400 ára séu raunhæf? 

en þetta væri auðvitað draumaleið IMF manna, nú þegar tekjur vegna vsk dregst saman vegna miklu minni neyslu, þá væri hægt að blóðmjólka tekjur fólks til að fá sömu upphæð í skatta aftur!